Cursusbeschrijving
De Duitse levensfilosoof Ludwig Klages (1872-1956) is weer helemaal terug van weggeweest. In zijn werk legt Klages verbindingen tussen psyche en wereld op een manier die verrassend en perspectiefrijk is. Zijn kosmologie gaat uit van twee tegengestelde krachten: ziel en geest. De ziel staat voor het leven en de geest voor de rede of de wil; de eerste is opbouwend, de tweede destructief. Menselijke karakters, aldus Klages, laten zich begrijpen op grond van de verschillende soorten van wisselwerking tussen ziel en geest. Terwijl de tendens van sommige karakters gaat naar zelfuitputting (bijv. de hystericus), is die bij andere overwegend gericht op het doorgeven van levensenergie (bijv. de creatieve mens).
Klages’ karakterkunde staat in een lange traditie, die ergens aanvangt bij Aristoteles of Theophrastus, en die doorloopt tot Wilhelm Reich. Jungs leer van de psychologische typen is direct schatplichtig aan Klages. Helaas lijdt de traditie van de karakterkunde vandaag een kwijnend bestaan. Statistieken en vragenlijsten hebben de plaats ingenomen van empathische contemplatie en metafysica.
Wie deze cursus volgt, maakt kennis met de fascinerende denkwijze van Ludwig Klages en krijgt een volledig nieuw beeld aangereikt van de mens en zijn psychische dispositie in kosmisch perspectief. Klages’ vele erudiete verwijzingen werpen een licht op de grote psychologische betekenis van literatuur en poëzie. Dieptepsychologische bezinning blijft onvolledig zonder grondige kennisname van het werk van Klages, in het bijzonder zijn karakterkunde.
Tijdstip: 10 bijeenkomsten plus schriftelijke begeleiding; Vanaf dinsdag 1 februari 2022 elke twee weken van 19:00 tot 21:00u.
Vorm: Online hoor-/werkcolleges.
Docent: dr. Rico Sneller. Betrokken bij o.a. de Mandeville Academy in Gouda en het Jungiaans Instituut – Rump Academie voor Dieptepsychologie. Hij doceerde langdurig aan de universiteiten van Utrecht, Leiden en Eindhoven. Rico kreeg in 2005 de onderwijsprijs van de universiteit Leiden. Van zijn hand verschenen onder andere Het Woord is schrift geworden. Derrida en de negatieve theologie (Kampen 1998), Hoe het vlees weer Woord wordt. Ethiek tussen incarnatie en desincarnatie (Zoetermeer 2003), Wilde beesten in de filosofische woestijn. Filosofen over telepathie en andere buitengewone ervaringen (Utrecht 2013), Perspectives on Synchronicity, Inspiration, and the Soul (Newcastle 20212) en Het raadsel Socrates (Leusden 2021).
Aanschaffen: Ludwig Klages, Die Grundlagen der Charakterkunde. Leipzig 19368 (antiquarisch goed verkrijgbaar); vert. The Science of Character: Principles of Characterology. Rogue Scholar Press, 2021.
Algemene voorbereiding: ter algemene inleiding op de cursus kan men zich globaal oriënteren op Wikipedia of andere online encyclopedieën. Ook kan men bijv. lezen: Tatjana Kochetkova, Nelleke Canters & Rico Sneller, Pluraliteit van de levenskunsten, Garant 2017 (gedeelte over Klages), Claudia Bouteligier & Timo Slootweg (red.), Rechtvaardigheid, persoon en creativiteit. Personalisme in recht en politiek, Gompel & Svacina (hoofdstuk over Klages), of Ludwig Klages. Persoonlijkheid. Propedeuse van de karakterkunde. Vertaald en ingeleid door Rico Sneller. Gompel & Svacina 2021.
Voorbereiding per bijeenkomst: voor een goed begrip is studie buiten de bijeenkomsten zelf belangrijk. Het verdient aanbeveling bij het lezen gerezen vragen en onduidelijkheden te noteren en die op de bijeenkomsten ter sprake te brengen. De docent zal zorg dragen voor lees- en studie-aanwijzingen voorafgaand aan iedere bijeenkomst. Klages is een weerbarstig auteur, die niet zonder degelijke begeleiding toegankelijk is. Voor wie enigszins tot zijn fascinerende denkwereld weet door te dringen, openen zich grootse perspectieven.
- 1 februari – Inleiding. Karakterkunde
- 15 februari – Karakter en wezen
- 1 maart – Methode
- 15 maart – Materiaal van een karakter
- 29 maart – Het geheugen
- 12 april – Indruk en opvatting
- 26 april – Samenstelling van een karakter
- 10 mei – Hysterie
- 24 mei – Persoonlijkheidsverschillen
- 7 juni – Drijfveren