Crisis van de Europese wetenschappen
Husserls Krisis der europäischen Wissenschaften und die transzendentale Phänomenologie
Online cursus 2023.
Docent: Dr Rico Sneller
Cursusbeschrijving
Edmund Husserl (1859-1938) geldt als de vader van de fenomenologie. De fenomenologie probeert uit de patstelling te komen tussen idealisme en empirisme, oftewel de voorrang van denken of zintuiglijkheid. Deze patstelling had geleid tot een steeds grotere kloof tussen filosofie en wetenschap. Die kloof bestaat nog steeds. Sterker nog: ze wordt al maar groter. Met andere woorden: Husserls fenomenologie lijkt maar nauwelijks effect te hebben gesorteerd. Of toch wel?
In zijn beroemde Krisis stelt Husserl een diagnose die nog steeds van kracht is: de wetenschappen hebben zich vervreemd van de concrete ervaring. Beroepen de wetenschappen zich dan niet bij uitstek op de ervaring? Nee, luidt Husserls antwoord, ze hebben die ervaring vervangen door abstracte constructies. Met alle gevolgen van dien. Eén van de belangrijkste gevolgen is het onvermogen van de wetenschappen om zich daadwerkelijk op zichzelf te bezinnen en verantwoording over zichzelf af te leggen. Dit laatste klinkt vast bekend: reeds Socrates verweet hetzelfde aan zijn tijdgenoten, bij uitstek aan de sofisten!
De Krisis is Husserls laatste werk. Het boek gaat terug op lezingen die Husserl in 1935 in Wenen en in Praag hield. Heidegger had op dat moment Sein und Zeit al gepubliceerd. Nog geen tien jaar later zou Sartres L’Etre et le néant verschijnen. Husserls fenomenologie heeft de 20e-eeuwse filosofie zwaar gestempeld. Naast Heidegger en Sartre is ook het werk van Levinas, Michel Henry, Merleau-Ponty Derrida en J-L. Marion niet denkbaar zonder de fenomenologie van Husserl.
Als je deze cursus volgt, maak je niet alleen kennis met een filosofische klassieker. Je wordt ook uitgedaagd je opnieuw te bezinnen op filosofische kernvragen. Bovendien krijg je instrumentarium aangereikt om je kritisch te kunnen bezinnen op de woekering van zogenaamd ‘wetenschappelijk’ denken en spreken. Met name in de menswetenschappen (psychologie, psychiatrie), waarin diagnostische termen vaak meer verhullen dan onthullen.
Enige ervaring met het lezen van filosofische teksten wordt verondersteld.
Tijdstip: 9 wekelijkse sessies plus schriftelijke begeleiding, vrijdagmiddagen 13-14h30, zomer 2023.
Vorm: online bijeenkomsten via Zoom en tevoren door de docent ingesproken Vimeo-podcasts.
Docent: dr Rico Sneller. Doceerde langdurig aan de universiteiten van Utrecht, Leiden en Eindhoven. Kreeg in 2005 de onderwijsprijs van de universiteit Leiden. Promoveerde in 1998 cum laude op het werk van Jacques Derrida. Momenteel betrokken bij o.a. het Jungiaans Instituut, Vrije Academie, ISVW, HOVO-Brabant en als gastdocent verbonden aan de Alfarabi universiteit in Almaty (Kazachstan). Van zijn hand verschenen recent Perspectives on Synchronicity, Inspiration, and the Soul (Newcastle 20212) en Het raadsel Socrates (Leusden 2021). Zie ook www.ricosneller.nl
Aanschaffen:
Edmund Husserl, Die Krisis der europäischen Wissenschaften und die transzendentale Phänomenologie (diverse uitgaven beschikbaar), of: De crisis van de Europese wetenschappen en de transcendentale fenomenologie, vert. Willem Visser (Boom 2018)
Voorbereiding per bijeenkomst:
Voor een goed begrip is studie buiten de bijeenkomst zelf belangrijk. Het verdient aanbeveling bij het lezen gerezen vragen en onduidelijkheden te noteren en die op de bijeenkomsten ter sprake te brengen. De docent zal zorg dragen voor lees- en studieaanwijzingen voorafgaand aan iedere bijeenkomst. Praktische uitwisseling vindt plaats via Google Classroom.
2 juni (par. 1-7)
9 juni (par. 8-9)
16 juni (par. 10-21)
23 juni (par. 22-27)
7 juli (par. 28-34)
25 augustus (par. 35-41)
1 september (par. 42-55)
8 september (par. 56-65)
15 september (par. 66-73)
Kosten: €275,-
Opgave en verdere informatie: h.w.sneller@gmail.com
